Projekt „Sztuka wspólnym językiem Europy” został zainicjowany z myślą o stworzeniu przestrzeni do wymiany doświadczeń między osobami zagrożonymi ubóstwem lub wykluczeniem społecznym z różnych krajów. Dzięki wykorzystaniu uniwersalnego języka, jakim jest sztuka, uczestnicy mogli nawiązać dialog i dzielić się swoimi historiami, przekraczając bariery językowe i kulturowe. Właśnie poprzez sztukę, zbliżyli się do siebie, a współdziałanie wzmocniło ich poczucie europejskiej wspólnoty.
Tworzenie więzi poprzez sztukę
Już od pierwszego integracyjno-organizacyjnego spotkania, projekt sprzyjał budowaniu więzi i wzajemnemu zrozumieniu. Uczestnicy poznawali siebie nawzajem, a także wspólnie decydowali o formie warsztatów artystycznych, które miały być zrealizowane podczas międzynarodowej wymiany. Wybrana została technika cyjanotypii – alternatywna metoda fotografii, która pozwala tworzyć wyjątkowe, niebieskie odbitki elementów natury.
Wymiana we Francji
W ramach projektu, na przełomie maja i czerwca 2024 r. odbyła się pięciodniowa wymiana we Francji, w Międzynarodowym Centrum ATD Quart Monde w Mery-sur-Oise, regionie partnerskim Mazowsza – Ile-de-France. To miejsce, będące symbolem zaangażowania w prawa człowieka i kulturę, stanowiło idealną przestrzeń do nawiązania głębokich relacji między uczestnikami z Polski i Francji. Wspólne warsztaty i działania artystyczne przyczyniły się nie tylko do rozwijania umiejętności, ale przede wszystkim pogłębiły europejską tożsamość uczestników, którzy odnaleźli w sztuce narzędzie do wyrażania siebie i zrozumienia innych. Wybór cyjanotypii, zaproponowany przez polskich uczestników, był inspirującym punktem programu, budującym poczucie jedności ponad granicami.
Podczas warsztatów, Francuzi podkreślali, że technika była dla nich nowym doświadczeniem, które otworzyło im drogę do twórczej ekspresji. Jeden z uczestników z Francji zauważył: „Dzięki tym warsztatom miałem okazję pierwszy raz poczuć się artystą”. Z kolei Polacy, biorąc udział w warsztatach plecenia bransoletek, prowadzonych przez francuskich partnerów, udowodnili, że pomimo braku wspólnego języka, można skutecznie się porozumieć i nawiązać głębokie relacje poprzez sztukę. „Czasem nie mówiąc tym samym językiem, to mimo wszystko możemy się zrozumieć” – stwierdziła jedna z uczestniczek.
Ważnym elementem wymiany była wizyta w Międzynarodowym Centrum Pamięci i Badań im. Józefa Wrzesińskiego, które przypomina o wkładzie osób z doświadczeniem ubóstwa w kulturę i społeczeństwo. To doświadczenie nie tylko pogłębiło poczucie solidarności wśród uczestników, ale także zainspirowało ich do refleksji nad rolą sztuki jako narzędzia zmiany społecznej. Uczestnicy zrozumieli, że sztuka nie zna granic – ani geograficznych, ani społecznych – i może być silnym spoiwem europejskiej tożsamości, wzmacniając więzi między narodami.
Wyjazd wzbogacił również uczestników o nowe perspektywy dotyczące europejskiego dziedzictwa kulturowego. Wizyty w Paryżu oraz w Auvers-sur-Oise, gdzie znajduje się grób Vincenta van Gogha, jednego z najważniejszych europejskich artystów, pogłębiły ich zrozumienie dla wspólnych korzeni kulturowych Europy. Wszystkie te doświadczenia nie tylko wzbogaciły uczestników artystycznie, ale także wzmocniły ich tożsamość jako Europejczyków, podkreślając, jak ważna jest wspólna historia i kultura.
Refleksje i wnioski po zakończeniu wymiany
Po powrocie do Polski, uczestnicy zorganizowali spotkanie podsumowujące, podczas którego wyrazili, jak bardzo projekt przyczynił się do większej otwartości i zrozumienia dla osób z innych kultur, z różnym pochodzeniem społecznym i kulturowym. Omawiali swoje doświadczenia, refleksje i wnioski, podkreślając, jak wymiana zainspirowała ich do przyszłych działań na rzecz wspólnych inicjatyw społecznych i artystycznych.
Integracja poprzez sztukę – wspólne warsztaty artystyczne
Podczas spotkania otwartego, które odbyło się po powrocie z Francji, uczestnicy dzielili się swoimi przeżyciami z szeroką publicznością, jednocześnie prowadząc warsztaty cyjanotypii dla nowych osób. To właśnie w takich momentach wyraźnie było widać, jak projekt wzmocnił ich poczucie wspólnoty, co znalazło swój wyraz w ich działaniach artystycznych.
Projekt „Sztuka jako wspólny język Europy” dowiódł, że sztuka, kultura i wspólne doświadczenia mają moc jednoczenia ludzi z różnych krajów. Dzięki niemu, uczestnicy nie tylko rozwijali swoje umiejętności, ale przede wszystkim odkryli, że tożsamość europejska jest wspólną wartością, którą można wzmacniać poprzez kreatywne działania i wzajemną wymianę doświadczeń.
Zadanie publiczne “Sztuka wspólnym językiem Europy” dofinasowane ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego.
